قدس آنلاین-گروه استان ها: هرمزگان، یزد، سیستان و بلوچستان، کرمان، فارس، سمنان، بوشهر و چند استان دیگر از استان‌های شتر خیز کشور هستند و ایران ازنظر پراکنش شتر در آسیا مقام هشتم و در دنیا مقام بیستم را دارد و اما استان اردبیل تنها زیستگاه شتر دوکوهانه در ایران است که به‌عنوان ذخیره ژنتیکی دامی بسیار ارزشمندی به‌حساب می‌آیند.
موطن و جایگاه اصلی شترهای دوکوهانه در ایران استان اردبیل و مناطقی ازجمله دشت مغان و مشگین شهر بوده و همچنین گزارش‌های پراکنده‌ای از وجود تعداد انگشت‌شماری شتر دوکوهانه در استان‌های گلستان و آذربایجان شرقی حکایت می‌کند. شتر دوکوهانه در میان عشایر دشت مغان و آذربایجان از دیرباز جایگاه ویژه‌ای داشته است، چراکه این حیوان به هنگام ییلاق و قشلاق عشایر اثاث و وسایل زندگی ایلات را بر پشت خود حمل و از ارتفاعات صعب‌العبور سبلان عبور می‌دهد.
گوشت این حیوان دارای شباهت زیادی به گوشت گاو دارد . شیر شتر نیز سرشار از ویتامین C بوده که اهمیت شیر تولیدی این حیوان را دوچندان می‌کند. از دیگر محصولات شتر کرک و موی آن است که مقدار کرک در شترهای دوکوهانه بیشتر از شترهای تک‌کوهانه بوده و از پشم و موی آن‌ها جهت تهیه چادر، قالی، طناب، پتو و غیره استفاده می‌شود.
تلاش برای حفظ ذخایر ژنتیکی
در همین راستا رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان اردبیل بابیان اینکه معاونت امور دام استان نیز با حمایت مالی مرکز اصلاح نژاد دام کشور برای تشکیل ژن شتر دوکوهانه با خرید سه نفر شتر دوکوهانه از عشایر استان اقدام به حفظ و نگهداری آن در ایستگاه جعفرآباد مغان کرده است اظهار می‌کند: این شترها به‌صورت ییلاق - قشلاق و کنترل‌شده و کارشناسی مورد تکثیر و پرورش قرارگرفته‌اند.
خلیل نیک شاد بابیان اینکه شتر دوکوهانه به‌عنوان یک نژاد کمیاب در منطقه و کشور مطرح بوده و در حال حاضر نگهداری و پرورش آن به‌طور غالب مختص استان اردبیل می‌باشد می‌افزاید: در سال‌های گذشته جمعیت این دام ارزشمند به‌طور چشمگیری کاهش‌یافته و خطر انقراض آن کاملاً محسوس گردید و برای جلوگیری از انقراض کامل آن ایستگاه شتر دوکوهانه جهادآباد مشکین‌شهر با خرید تعداد محدودی شتر از عشایر استان در سال‌های ۷۴ تا ۷۵ شروع به فعالیت تحقیقاتی کرد.
وی می‌افزاید: با فعالیت‌های انجام‌گرفته تعداد شترهای دوکوهانه استان به حدود بیش از ۷۰ نفر رسید که به علت مشکلات مالی مرکز تحقیقات استان نسبت به فروش آن به دامداران استان اقدام و در حال حاضر جمعیت آن در ایستگاه جهادآباد به ۲۱ نفر رسیده است
وی بیان می‌کند: خوشبختانه در سایه تلاش‌های انجام‌شده جمعیت شتر دوکوهانه مرکز در سال ۹۷ به تعداد ۲۵ نفر رسیده و در سال ۹۶ تعداد ۵ نفر بوغور بالغ مازاد از طریق مزایده به فروش رسیده و جهت آمیخته گری به استان‌های سمنان و اصفهان انتقال یافت.
حذف شتر از زندگی عشایر
رد پای این حیوان نجیب که تا چندی پیش در تمامی ایل راه‌ها قابل‌مشاهده بود و نقش مهمی را در کوچ عشایر و اقتصاد آن‌ها بازی می‌کرد حالا بنا بر گفته کارشناسان محیط‌زیست به دلیل ورود تکنولوژی و تغییر سبک زندگی عشایر بسیار کمرنگ شده است.
محسن خدابخشی در این رابطه اذعان می‌کند: تغییر سبک زندگی و ورود تکنولوژی در سال‌های اخیر و در زندگی جامعه عشایری موجب شده تا خودرو جای حیواناتی مانند اسب و شتر را بگیرد.
وی در همین رابطه می‌گوید: پس از برق‌رسانی به قشلاق‌ها، ییلاق‌ها هم به‌تدریج در حال برخورداری از نعمت برق هستند و چنین تغییراتی در زندگی عشایری موجب شده تا گونه‌ای مانند شتر دوکوهانه دیگر کارکرد و اهمیت سابق خود را از دست دهد و حتی امروز در معرض خطر انقراض نیز قرار بگیرد.
وی در همین راستا پیشنهاد می‌دهد: تسهیلات ویژه برای شترداران در استان، تأمین علوفه و مراقبت‌های دامپزشکی ویژه از شترها، افزایش تعداد شترهای دوکوهانه نگهداری شده در سایر استان‌ها، ایجاد بازار خریدوفروش مناسب برای شتر، حمایت ویژه دولت از ایستگاه‌های پرورش شتر در استان، افزایش تعداد شتر دوکوهانه از طریق روش‌های مدرن انتقال جنین، متنوع کردن خزانه ژنتیکی از طریق ورود شترهای نر دوکوهانه از کشور هم‌جوار(جمهوری آذربایجان)،عواملی هستند که می‌توانند شتر دوکوهانه ایرانی را از خطر انقراض نجات دهند.
نظر شما